Η ξηροστομία χαρακτηρίζεται από ένα αίσθημα ξηρότητας που προκαλείται λόγω της μειωμένης ροής σάλιου στο στόμα. Είναι σύνηθες να ξυπνάει κάποιος το πρωί με ξερό στόμα, ιδιαίτερα αν είναι ηλικιωμένος, η ξηροστομία όμως θεωρείται πρόβλημα όταν αυτή η αίσθηση χρονίσει  μπορεί να φράσει και στο σημείο να ενοχλεί στην κατάποση και την ομιλία.

Συμπτώματα Ξηροστομίας

• Αίσθηση στεγνού στόματος, τα χείλη και η γλώσσα είναι ξερά και κολλάνε

• Ξηρός, στεγνός λαιμός

• Αίσθημα καψίματος στη γλώσσα και στο στόμα

• Γλώσσα στεγνή, κόκκινη και λεία

• Αλλοίωση της γεύσης

• Κακοσμία στόματος

• Δυσκολία στη μάσηση, κατάποση και ομιλία

• Σκάσιμο στα χείλη

• Άφθες και στοματικά έλκη
  
  

Αιτίες ξηροστομίας

Η ξηροστομία είναι αποτέλεσμα της μειωμένης παραγωγής σάλιου. Στο στόμα υπάρχουν 3 ζευγάρια κύριων σιελογόνων αδένων: οι υπογνάθιοι και υπογλώσσιοι στην κάτω γνάθο και οι παρωτίδες στην άνω γνάθο.  Επίσης υπάρχουν και πολλοί ελάσσονες σιελογόνοι διάσπαρτοι στο βλεννογόνο του στόματος.

Μειωμένη ροή σάλιου

Μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες όπως:

• Φάρμακα ( αντι-υπερτασικά, αγχολυτικά, αντι-ισταμινικά, παυσίπονα, φάρμακα για Parkinson, κ.λπ. )

• Κάπνισμα

• Ακτινοβολία στην περιοχή του τραχήλου και χημειοθεραπεία (παθήσεις επηρεάζουν τη λειτουργία των σιελογόνων αδένων)

• Στοματική αναπνοή (άτομα που αναπνέουν από το στόμα και όχι από τη μύτη)

• Αφυδάτωση (από πυρετό, διάρροια κ.πλ.)

• Αλκοόλ

• Συστεμικές παθήσεις (σακχαρώδης διαβήτης, νόσος Hodgkin, Parkinson, HIV/AIDS, σύνδρομο Sjogren, ερυθηματώδης λύκος, ρευματοειδής αρθρίτιδα)

• Συγγενής απλασία των σιελογόνων αδένων

• Άγχος και κατάθλιψη
  
  

Λειτουργία σάλιου

• υγραίνει και λιπαίνει το στόμα

• υγραίνει τις τροφές και βοηθά στη μάσηση και την  κατάποση

• καθαρίζει το στόμα παρασύροντας τα κατάλοιπα των τροφών

• ρυθμίζει το pH του στόματος εξουδετερώνοντας τα οξέα

• βοηθά στη διάσπαση των σακχάρων (αμυλάση)

• έχει αντιμικροβιακή δράση (λυσοζύμη)
  
  

Προβλήματα από ξηροστομία

1. Τραυματισμοί του βλεννογόνου και μολύνσεις

2. Λόγω της απουσίας λίπανσης από το σάλιο οι ιστοί αφυδατώνονται  και είναι πιο επιρρεπείς στους τραυματισμούς.

3. Τερηδόνα

4. Τα μικρόβια που στόματος διασπούν τις τροφές και παράγουν οξέα που καταστρέφουν τα δόντια (τερηδόνα). Χωρίς την παρουσία του σάλιου που επαναφέρει το pH στα φυσιολογικά επίπεδα υπάρχει αυξημένος κίνδυνος ανάπτυξης τερηδόνας

5. Διάβρωση δοντιών

6. Συνήθως οι ασθενείς που πάσχουν από ξηροστομία καταναλώνουν ξινά αναψυκτικά προς ανακούφιση, που λόγω όμως της οξύτητας τους προκαλούν διάβρωση στα δόντια.

7. Ουλίτιδα

8. Στα ήδη ερεθισμένα από αφυδάτωση ούλα, έρχεται να προστεθεί και η ανάπτυξη της μικροβιακής πλάκας που ευνοείται από την έλλειψη σάλιου και οδηγεί στην εμφάνιση ουλίτιδας.

9. Δυσκολία στη διατροφή

10. Κακοσμία

11. Προβλήματα στη συγκράτηση οδοντοστοιχιών
    
    

Θεραπεία

• Σωστή διάγνωση της αιτίας που προκαλεί την ξηροστομία.

• Βελτίωση της ροής σάλιου – μάσημα τσίχλας χωρίς ζάχαρη που διεγείρει την παραγωγή σάλιου

• Αύξηση της λήψης υγρών για υποβοήθηση της παραγωγής σάλιου

• Μείωση καπνίσματος και κατανάλωσης αλκοόλ

• Βότανα όπως πράσινο τσάι και χαμομήλι

• Αλλαγή φαρμακευτικής αγωγής αν η ξηροστομία οφείλεται σε συγκεκριμένα φάρμακα

• Τεχνητό σάλιο

Προσοχή στη σωστή στοματική υγιεινή λόγω κινδύνου ανάπτυξης τερηδόνας και ουλίτιδας και στο σωστό καθαρισμό των οδοντοστοιχιών!